WORMER - Het aanstaande afscheid van burgemeester Peter Tange van gemeente Wormerland vormt de aanleiding voor het Waterlands Archief uit Purmerend om in ‘zijn’ gemeente een expositie in te richten over de vroegere papierfabriek Van Gelder Zonen. Burgemeester Tange zal op vrijdag 31 januari de expositie De weg naar Van Gelder openen. Het Wormer Mannenkoor De Eendracht onder leiding van Jean Luc Vriend verzorgt de muzikale omlijsting.

Eendracht, papier, machines, foto’s en film
Vanaf zaterdag 1 februari tot en met zondag 1 maart is de tentoonstelling te bekijken in zorgcentrum Torenerf, Prins van Oranjestraat 1 te Wormer. De expositie brengt diverse facetten van het vroegere bedrijf in beeld waaronder papiermolen De Eendragt, de productie, het papier en de sluiting van de fabriek. Een serie foto’s met oude en huidige beelden tonen de vroegere route naar de fabriek (De weg naar van Gelder) terwijl in het restaurant de film De papieren wereld uit 1962 wordt vertoond. Foto’s van de fabriek, het personeel en diverse activiteiten roepen ongetwijfeld bij velen herinneringen op. Belangstellenden worden van harte uitgenodigd hun herinneringen aan Van Gelder Zonen op te schrijven in een daarvoor bestemd boek. De toegang is gratis.

Van molen naar massaproductie
Van Gelder Zonen was decennialang een begrip in Wormer en omgeving. En dat sinds 1845 toen drie neven Pieter van Gelder het bedrijf startten in papiermolen De Eendragt in Wormer die zij hadden overgenomen van Van Gelder, Schouten & Comp. Wat klein begon, ontwikkelde zich mede door diverse overnames, tot de grootste papiermaker in Nederland. De fabriek in Wormer groeide uit tot een indrukwekkend complex, gelegen langs de Westerveersloot die via de Bartelsluis uitmondde in de Zaan. Straatnamen als Kalander, Koperdoek en Papiermakerstraat herinneren aan het bedrijf dat van groot belang was voor de lokale en regionale werkgelegenheid. Al waaierden verschillende bedrijfsonderdelen in de loop der jaren uit over het land, de fabriek in Wormer bleef tot 1980 in bedrijf. Een jaar later werd het moederconcern failliet verklaard.

Herinneringen op papier
Nog altijd wonen er in Wormer en omgeving mensen die bij Van Gelder Zonen hun brood hebben verdiend. Zij kunnen er nog over vertellen. Naast mondelinge herinneringen zijn er die van en op papier. Het bedrijfsarchief is terecht gekomen in het Noord-Hollands Archief in Haarlem. Maar er was meer: documenten, waaronder een collectie tekeningen en unieke papierreceptenboeken, die op diverse locaties werden bewaard en terecht kwamen bij de Vereniging tot behoud van Monumenten van Bedrijf en Techniek in de Zaanstreek en het Historisch Genootschap Wormer. Uiteindelijk zijn de verschillende collecties samengevoegd en sinds 2015 ondergebracht in het Waterlands Archief in Purmerend. Daar is alles geïnventariseerd en toegankelijk gemaakt voor raadpleging; een selectie ervan is in februari voor even terug in Wormer in zorgcentrum Torenerf. De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door gemeente Wormerland, zorgcentrum Torenerf (Zorgcirkel), Annemieke Butter, en Cees Kingma.